دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 63 / تعريف: ..... ص : 63
گياهى است يك ساله و داراى ساقه راست، خشن و به ارتفاع 2 متر (گاهى بيشتر) كه به عنوان زينت يا استفاده از دانههاى روغنى آن، پيوسته در وسعتهاى پهناورى از كشورهاى مختلف پرورش مىيابد. قسمت مورد استفاده آفتاب گردان، مغز روغندار ميوه، گل و حتى قطعات ساقه آن است. آفتاب گردان گياهى از تيره مركبان و داراى برگهاى سبز پهن و گلهايى زرد مىباشد. نهنجى پهن دارد و گلها مانند اشعه آفتاب در نهنج قرار گرفتهاند. دانههاى آن داراى روغن بسيار است و آن را مانند تخمه هندوانه تفت داده و مىخورند. گلهاى آن هميشه رو به آفتاب و در مسير حركت آفتاب حركت مىنمايد و شبها پژمرده مىشود. آفتابگردان داراى دو نوع باغى و بيابانى مىباشد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 65 / تركيب شيميائى: ..... ص : 64
گل آفتاب گردان (گلهاى واقع بر روى نهنج)، طبق تحقيقاتى كه به عمل آمده داراى نوعى هتروزيد، آنتوسيانين، يك رزين، تانن، كوئرستين، اسيد سولانتيكAc .Solantique ، بتائين و كولين است. برگ و ساقه گياه نيز داراى 17 درصد مواد آلبومينوئيدى، 8/ 0 درصد مواد چرب و 4/ 23 درصد مواد قابل استخراج است و اين خود نشان مىدهد كه مىتواند علوفه بسيار خوبى براى حيوانات باشد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 65 / خواص: ..... ص : 65
آفتاب گردان مقوى قلب، محلل، جلا دهنده، مفتح سدد دماغى و كبدى، نافع ام الصبيان، امراض سرد مغزى و اعصاب و مقوى معده، جگر و باه مىباشد. نيز در امراض بواسير، زخم ريه، يرقان، استسقاء، سنگ مثانه، قولنج و مسموميت نافع است.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 66 / خواص: ..... ص : 65
مغز دانه آفتابگردان اگر به طيور و مرغ خانگى داده شود، تعداد تخم سالانه آنها را افزايش مىدهد. روغن فشار دوم آفتاب گردان، در صنعت به مصرف تهيه صابون و همچنين ورنىهاى فاسد نشدنى مىرسد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 67 / محل رويش: ..... ص : 67
زراعت آفتاب گردان به منظور استخراج روغن دانه آن، در نواحى مختلف جهان مانند ايران معمول است.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج3 / 133 / روغن آفتابگردان: ..... ص : 132
روغن فشار اول مغز دانههاى آفتاب گردان كه بدون مداخله گرما به دست مىآيد معادل 18 تا 20 درصد وزن كلى آنهاست. پس از آن بلافاصله تحت اثر گرما روغن ديگرى معادل 12 تا 15 درصد استخراج مىگردد از تفاله باقيمانده نيز روغن نامرغوب فشار سوم استخراج مىشود كه به علت ناخالص بودن منحصرا به مصارف صنعتى مىرسد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج3 / 133 / روغن آفتابگردان: ..... ص : 132
روغن فشار دوم آفتاب گردان در صنعت به مصرف تهيه صابون و همچنين ورنىهاى فاسد نشدنى مىرسد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج7 / 471 / آفتاب گردان ..... ص : 471
در قديم به آفتاب گردان «آذرگون» مىگفتند. زيرا اشعه خورشيد در دانههايش جذب شده و منافع آن را در خود ذخيره مىكند.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج7 / 471 / آفتاب گردان ..... ص : 471
آفتاب گردان سرشار از ويتامينهاىb وa مىباشد و براى كبد بسيار مفيد است. آب ريشه «آفتاب گردان» درد دندان را تسكين مىدهد و پنج گرم شربت ريشه آن مقوى قلب است. ضماد برگهاى آفتاب گردان درد مفاصل، سياتيك و نقرس را تسكين مىبخشد و ريشههايش داراى هورمون جنسى است به طورى كه ضماد آن نيروى جوانى را افزايش مىدهد و زايمان را آسان مىسازد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج7 / 471 / آفتاب گردان ..... ص : 471
گلهاى «آفتاب گردان» تب بر است و از آن مادهاى مىگيرند كه آرام كننده دردهاى گوارشى است. مغز دانههاى آن 40 تا 48% روغن دارد كه بسيار گوارا و مفيد مىباشد.