امفرح القلوب (شرح قانونچه) / 396 / ورم السره ..... ص : 395
و شنكار، به شين معجمه و نون و كاف و الف و راى مهمله نباتى است مشهور كه آن را ابو خلسا و خسّ الحمار خوانند و فيجنوش نيز نامند، به فا و ياى تحتانى و جيم و نون و واو و شين معجمه.
مخزن الأدويه: دائرة المعارف خوردنيها و داروهاى پزشكى سنتى ايران (طبع قديم) / 97 / * ابو خلسا * ..... ص : 97
بفتح همزه و ضم باى موحده و سكون واو و فتح خاى معجمه و سكون لام و فتح سين مهمله و الف اسم يوناني است و بعربي حناء الغول و خس الحمار و اروسه و رجل الحمامه و شنجار بشين و نون و جيم و الف و راى مهمله كه معرب شنكار بكاف باشد و شيفار و بسرياني عاقر شمعا و حالوما و كحلا و كحيلا هريك بعربي اسم نوعي از ابو خلسا است و هر قلو و هر قلوى و هيقيلوس نيز كويند و بفارسي هوجويه و بهندى رتنجوتچنين كفتهاند خس الحمار است كه ابو خلسا باشد و مذكور شد در حرف الالف مع الباءخس الحمار است و آن را رجل الخامه نيز نامند
مخزن الأدويه: دائرة المعارف خوردنيها و داروهاى پزشكى سنتى ايران (طبع قديم) / 983 / فنجيوش ..... ص : 983
نوع احمر خس الحمار است كه عرق الفالوذج نامند
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج3 / 88 / اصطلاحات: ..... ص : 88
در كتب طب سنتى با نامهاى ابو خلسا، شنكار، شنجار، حناء الغول، خس الحمار، رجل الحمامه و شجرة الدم آمده است.
فرهنگ داروها و واژه نامه هاى دشوار / متن / 234 / شنكار(r kna? s) ..... ص : 233
و به فارسى هوجويه ... گياهى است و برگ آن شبيه به برگ كاهو و باريكتر از آن و با خشونت و سياهرنگ و ساق آن مزغب و شاخهاى بسيار روئيده از حوالى آن و خاردار و گل و دانه آن سياه و بيخ آن به قدر انگشتى (مخزن). شنجار هو خس الحمار و هو رجل الحمام نبات مشهور (شرح اسماء، م 376). شنجار معرب لغت فارسى شنگار يا به قول فوللرس شنگال است و علاوه بر اسامى مذكور نامهاى متعددى دارد (مايرهوف، 376). براى نامهاى متعدد شنكار رجوع كنيد به: بهرامى، ص 36.
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 92 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
انجوشا، در تعداد زيادى از نسخ ثبت اسماء الادويه خس الحمار تفسير شده است. ديوسكوريد گويد:
گياهى است كه برگ آن شبيه به برگ كاهو، باريكتر ... [ادامه آن در مقابله كاملا با نوشته ديوسكوريد ذيل انحسا تطبيق مىنمايد] ... جالينوس در مورد شنكار گويد اين گياه چهار نوع دارد ... نوعى از آن اونوقليا ريشه آن قابض در درد كليه، طحال موثر است. لذا سرد مىباشد. ضماد آن با آرد جو در حمره نافع است ... در اين زمان شنجار به" ابو خنيس" اطلاق مىگردد و جمله پزشكان بر اين عقيدهاند كه در درد گوش موثر است (الحاوى جلد 20 ص 47).
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 92 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
اروسا، خس الحمار است. ديوسكوريد گويد برگ آن شبيه به برگ كاهو، سياه، كركدار ... و ابو زيد جرجانى گويد جمله پزشكان اين زمان بر اين عقيدهاند كه سنجار در درد گوش نافع است و سپس آن را و" شنغار"،" شنجار" و" خس الحمار" ناميده است (تت صيدنه عز ص 39 ش 34). ابن سينا اسامى مترادف شنجار را" انوقليا"" فاوسى" و" انولوس" ذكر نموده است (قانون عب 435).
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 92 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
شنجار، خس الحمار است و آن رجل الحمام مىباشد كه گياهى مشهور است (ترجمه شرح اسماء ش 376).
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 93 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
ابو خلسا انجوساست و خس الحمار و عاقر شمعا و شجره الدم و رجل الحمامه و حميرا و سوقليوس و شفقاس و كحلا و كحيلا و بريانى و حالوما و به لفظ ديگر بالقس و كاهوخر نيز خوانند و اين جمله شنجار است و به پارسى شنكار و هوجويه نيز گويند ... (اختيارات 16).
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 93 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
شنجار، ابو خلسا، هوفيليوس، خس الحمار، كحلا و حميرا مىباشد (تذكره 218).
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 93 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
شنگار، بر وزن زنگار گياهى است ... معرب آن شنجار است و به عربى شجره الدم خوانند (برهان) ابو خلسا ... اسم يونانى است به عربى حناء الغول و خس الحمار و اروسه ... كحلا و كحيلاء هريك به عربى اسم نوعى از ابوخلساست و هرقلو و هرقلوس و هيفيلوس نيز گويند بفارسى هوجويه [در اصل هرجويه اصلاح شده از اختيارات و فرهنگ مخزن] به هندى رتن جوت ... (مخزن 61) فنجيوش نوع احمر خس الحمار است و عرق الفالوذج نامند (فرهنگ مخزن).
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 93 / 262 - edoC ابو خلسا hcsuaT airotcnit annaklA ..... ص : 91
هواچوبه (هوچوبه)، ابو خلسا، حناء الغول، خس الحمار، اركانت [فرانسه] انكوزاتينكتوريا (الكناتنكتوريا، رنگ اين ريشه قرمز قهوهاى و حجم آن به اندازه قلم تحرير ... اكنون در طب هواچوبه را استعمال نمىكنند مگر در رنگين كردن بعضى مرهمها ... انكوزاويرژينيكا، ليتوسپرموم تينكتوريوم، انوسما اكيوئيدس و اكيوم روبروم نباتاتى مىباشند شبيه هواچوبه و بدل آن استعمال مىشوند ... (پزشكىنامه 596). [درباره انواع ذكرشده ابو خلسا در برخى كتب قديم به واژههاى اونوما و نارقيصر مراجعه شود فقط در اينجا يادآور مىشود همانطوريكه در پزشكىنامه آمده و در بالا به آن اشاره شد قبلاAlkanna tinctoria Tausch وLithospermum tinctoria L را كه مترادف مىباشند دو گياه متفاوت مىدانستهاند].
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 171 / 461 - edoC نار قيصر L silaniciffo asuhcnA ..... ص : 171
ابو خلسا اسم يونانى است به عربى حناء الغول، خس الحمار، اروسه، رجل الحمامه ... كحلا و كحيلا هريك به عربى نوعى ابو خلساست.