معارف گياهى / ج2 / 406 / گلرنگ ..... ص : 406
به فارسى گياه را «گلرنگ» و تخم آن را «تخم كافشه»، «خسكدانه» و در گيلان «تخم كاجره» و «تخم كازيره» مىگويند. در كتب طب سنتى با نامهاى عربى آن «قرطم»، «عصفر»، «احريض» و تخم آن را «حب العصفر» و «بذر الاحريض» نام مىبرند. به فرانسوىCarthame des teinturiers وSafran batard و به انگليسىSafflower وBastard saffron گفته مىشود. گياهى است از خانوادهCompositae تيره فرعىTubuliflorae ، نام علمى آنCarthamus tinctorius L . مىباشد.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج5 / 124 / مقدار مصرف: ..... ص : 123
كاجيره و كافشه اسم فارس احريض است. احريض به فارسى گل كافشه و به رنگ زعفران و به لغت ديلمى كاجيره مىنامند و قوتش تا سه سال باقى مىماند. محرك باه و محلل و مقوى جگر و گدازنده خون منجمد (به تنهايى) و ضماد آن با عسل نافع جوشهاى پوستى و با ماست بر مثانه نافع احتباس بول و ماليدن آن با عسل نافع بهق و برص و جوش دهان بچهها و با سركه براى خارش بدن و ورمهاى گرم و باد سرخ و ورم جگر نافع است. مضر براى طحال و مفسد معده است و مصلحش عسل مىباشد مقدار شربتش يك مثقال است.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج6 / 351 / ريزش مو و گياهان ..... ص : 347
در كتب طب سنتى قديمه به نامهاى قرطهم، قرتم، احريض، اصفور، عصفر، بهرامه، بهرابج آمده است. دانه و تخم اين گياه كه مورد استفاده روغن كشى قرار مىگيرد بنامهاى خكدانه، كافشه، تخم كافشه، حب- العصفر خوانده مىشود. اثر عصارههاى الكلى، آبى و كلروفرمى برگهاى اين گياه بر ميكرو ارگانيسمهاى استافيلو كوك طلايى، پروتئوس و لگاريس، پزودومونا آئروژينوزا، شيگلاديسانترى، كلبيسلاپنومونيه و اشترشالكى، در محيطهاى كشت بلاد آگارEMB و نوترينت آگار به روشcylinder -plate مورد مطالعه قرار گرفت. جهت مقايسه اثر ضد ميكروبى اين گياه، آنتى بيوتيك جنتامايسين به عنوان شاهد بكار رفت. عصاره آبى با غلظت 1/ 0 گرم در سى سى بر روى پزودومونا آئروژينوزا قطر ناحيه عدم رشد معادل 25/ 16 ميلى متر ايجاد مىگردد كه تقريبا مشابه با غلظتmi 05 سولفات جنتامايسين بوده (mm 44/ 61 (.
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج1 / 21 / 3 - نامهاى اندامهاى مختلف يك گياه در مواضع مختلف: ..... ص : 21
گاهى اندامهاى مختلف و يا مواد مترشحه يك گياه در مواضع مختلف و جداگانه آمدهاند مانند قرطم (دانه) و كافشه يا احريض (گل)Carthamus tinctorius L . كه در دو موضع جداگانه آمدهاند. همچنين حاج كه گياه و ترنجبين كه مان مترشح از آن مىباشد.
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج2 / 94 / تاريخچه، شناسائى و اسامى گياه در طب سنتى: ..... ص : 94
در كتب قديم دانه گياه تحت عنوان قرطم و گل آن ذيل مواد عصفر يا احريض آمده است.
دائرة المعارف طب سنتى (گياهان دارويى) / ج2 / 94 / تاريخچه، شناسائى و اسامى گياه در طب سنتى: ..... ص : 94
بالاخره شليمر، هوپر و بهرامى در واژهنامههاى خود مترادف با نام علمىCarthamus tinctorius L . گل كافيشه، تخم كاجيره، قرطم، تخم كافيشه (شليمر) گل رنگ (هوپر)، قرطم، عصفر، احريض، حسك دانه (بهرامى) را ضبط نمودهاند.
فرهنگ داروها و واژه نامه هاى دشوار / متن / 296 / قرطم(motroQ, metreQ) ..... ص : 296
بعضى از پارسيان كاكيان گويند تخم عصفر را ... قرطم هندى تخم نيل را گويند ... قرطم دشتى را اطرفطوس گويند. برگ او از برگ بستانى درازتر بود و بسوى شاخ او مايل باشد ... رنگ شكوفه او به زردى مايل بود (ترجمه صيدنه، ب 106). قرطم بستانى او را تخم كافشه و خشك دانه نامند و در گيلان تخم كاجيره گويند و آن تخم احريض است و سفيد و طولانى مىباشد (تحفه، 204). معصفر در لغت به معنى جامه رنگين شده با عصفر آمده است
خلاصة الحكمة / ج3 / 526 / اسامي علمي مفردات ..... ص : 525
احريض/ گل كافشه/ گل خنق/ رنگ زعفران/Carthamus tinctorius L .
مخزن الأدويه: دائرة المعارف خوردنيها و داروهاى پزشكى سنتى ايران (طبع قديم) / 609 / * عصفر * ..... ص : 609
بضم عين و سكون صاد و ضم فا و راء مهمله احريض است و در آنجا و در قزطم كه حب آن است مذكور مىكردد
مخزن الأدويه: دائرة المعارف خوردنيها و داروهاى پزشكى سنتى ايران (طبع قديم) / 684 / * ماهيت بستانى ان ..... ص : 684
دانه است صنوبرى شكل مائل به پهني و تربيع و پوست و مغز آن سفيد با دسومت و چون كهنه كردد پوست آن ميل بسياهي و مغز آن بزردى پس بسياهي و لزوجت مىنمايد و در غلافى زير كل آن و در هر غلافي هفت و هشت دانه و نبات آن تا بدو ذرع خاردار و برك آن بلند و با شرفهاى بسيار ريزه و بالاى برك آن عريضتر از پائين آن و بر بندها و مواضع شاخها و بر شاخها نيز رسته و ساق و شاخهاى آن در خامي سبز رنك و بعد از رسيدن سفيد مىكردد و كل آن خاردار و سرخ رنك و صاحب اختيارات قرطم برى را طريفان كفته و بعضى كفتهاند طريفان حب آنست نه نبات آن و شيخ الرئيس غير آن دانسته و در حرف الطاء مع الراء مذكور شد و بالجمله بهترين آن سفيد بستاني تازه سنكين باليده آنست و وجه ذكر آن علىحده از احريض جلالت و عظم نفع آنست
مخزن الأدويه: دائرة المعارف خوردنيها و داروهاى پزشكى سنتى ايران (طبع قديم) / 1017 / كل كافته ..... ص : 1017
بلغت اصفهاني احريض است