المنصوري في الطب (ترجمه) / 767 / نمام(m mmaN): lisab teews nnil mucilisab mumicO ..... ص : 767
پيشينيان بر سعتر دشتى اين نام را نهادند چون همانند سعتر كوهى بى‏بو مى‏باشد همچنين اين نام را بر گونه‏اى از نعناع آبى يا حبق الماء گذاشتند در «مفيد العلوم» آمده نمام مفرد آن نمامه يك گياهى معروف نزد بوميان مغرب به نام صندل و آن سيسنبر است. (ذ: گياهى است كه به پارسى پودنه گويند (ناظم الاطباء))
يادگار، در دانش پزشكى و داروسازى / متن / 377 / نمام: ..... ص : 377
عرب «سيسنبر» را «نمام» گويند و پارسيان در بعضى مواضع «سيسنبرم» گويند.
يادگار، در دانش پزشكى و داروسازى / متن / 377 / نمام: ..... ص : 377
نيقولاوس گويد شايد كه به نادر «سيسنبر دشتى» را به نبات «پودنه» متغير شود و «سيسنبر دشتى» را «سيسنبرون» گويند و گويند «نمام» او را بدان معنى گويند كه پيش از آنكه آدمى به نبات او رسد بوى او به مشام رسيده بود و حقيقت معنى نمام در لغت عرب نزديك است. (صيدنه ص 694). نمام الملك خوانند و نماما گويند و آن سيسنبر است و نيكوترين وى آن بود كه سبز تيزبوى بود. (اختيارات ص 438).
أسماء الأدوية / 149 / سيسنبر و سوسنبر و سه‏سنبل و سى‏سنبل: ..... ص : 149
سيسنبر و سوسنبر و سه‏سنبل و سى‏سنبل:
أسماء الأدوية / 242 / نمام: ..... ص : 242
بعربى نمام الملك و بلاطينى و سرپيلم و بيونانى ارقلس و بفارسى و تركى انقود 1072 و بلغت تنكابن زراداش‏ 1073 و بفارسى سيسنبر 1074 و سوسنبر نامند از قبيل ريحان است و بهندى كالى تلسى نامند
خزائن الملوك / ج‏1 / 217 / سيسنبر و سوسنبر ..... ص : 217
سيسنبر و سوسنبر
خزائن الملوك / ج‏1 / 217 / سيسنبر و سوسنبر ..... ص : 217
سيسنبر بكسر اول و سكون تحتانى و فتح سين ثانى و سكون نون و فتح موحده و راى مهمله در آخر و سوسنبر بضم اول و سكون واو اسم فارسى نمام‏ست و آن نباتى‏ست از قبيل ريحان و ما بين نعناع و فودنج و بستانى و برى‏
ى‏باشد بستانى وى شبيه به نعناع و از آن سفيدتر و خوشبوتر و گل آن سفيد و مائل بسرخى و تخم آن ريزه‏تر از تخم ريحان و برگ برى آن مانند برگ سداب مى‏باشد و مزاج وى گرم‏ست در آخر دوم و خشك در اول آن و مفرح و مفتح و مقوى احشا و روح دماغى و قلبى و مدر بول و حيض و مخرج جنين ميت است و ديگر خواصها دارد و مقدار شربت از خشك آن يك مثقال و بدلش مرزنجوش‏ست.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏3 / 500 / * سوسنبر ..... ص : 499
سيسنبر يا سوسنبر براى درمان سرفه‏هاى تشنجى، گلو درد، تنگى نفس، سياه سرفه و زكام مفيد است. در برطرف كردن سرفه معجزه مى‏كند.
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج‏3 / 500 / خواص: ..... ص : 500
در كتب طب سنتى و به فارسى با نامهاى سى‏سنبر، سوسنبر و غام. ضماد آن براى بيماريهاى بلغمى و درد سينه مفيد است. دم‏كرده آن براى دل‏پيچه و قطره‏قطره ادرار كردن و خرد كردن سنگ مثانه و درد رحم نافع است براى خوشبو كردن رحم مؤثر است.
فرهنگ داروها و واژه نامه هاى دشوار / متن / 394 / نمام(m mmaN) ..... ص : 394
عرب سيسنبر را نمام گويند و پارسيان در بعضى مواضع سيسنبرم گويند ... و سيسنبرم دشتى را سيسنبرون گويند ...
فرهنگ داروها و واژه نامه هاى دشوار / متن / 394 / نمام(m mmaN) ..... ص : 394
يكى از خواص نبات او آن است كه بر روى زمين پست برويد ... و هرچه بستانى هست از نبات او بر ساق بايستد (ترجمه صيدنه، ب 124). سيسنبر است (اغراض، ب 595). سوسنبر است و نمام الملك و نماما نيز نامند (تحفه، 257). هو السيسنبر (شرح اسماء، م 255). لغت نمام به بسيارى از گياهان تيره نعناعيان‏Labiees اطلاق مى‏شود بخصوص به صعتر يا سيسنبرLa serpolet نمام به نعناى آبى‏Menthe aquatique و نعناى فلفلى‏Menthe poivree نيز گفته مى‏شود (مايرهوف، م 255).
گياهان دارويى و نحوه كاربرد آنها براى بيماريهاى مختلف در طب سنتى / 128 / سوسنبر سيسنبر ..... ص : 128
سوسنبر سيسنبر
دانشنامه طب اهل بيت عليهم السلام / 475 / درمان با آويشن ..... ص : 475
«آويشن»؛ در كتب طب سنتى با نام‏هاى «حاشا»، «اوشن» و «صعتر الحمير» نام برده شده است. در مناطق مختلف ايران گونه‏هاى مختلف آن با اسامى محلى متفاوتى شناخته مى‏شود از جمله در همدان آن را «آزربه»، در اطراف تهران «آويشن يا آويشم» و در طالقان «زروه»، در آذربايجان و مناطق آذرى زبان «ككليك اوتى» يا «كاكله اوتى» و در ساير مناطق «صعتر»، «اوشن»، «اشمه كوهى»، «سى‏سنبر» و «سوسنبر» ناميده مى‏شود.
معارف گياهى / ج‏1 / 82 / دمبلانهاى خوراكى ..... ص : 81
علمى‏Corylus avellana و به‏طور كلى طبق مطالعاتى كه شاتن گياه‏شناس فرانسوى نموده است، يكى از روشها براى شناسايى اراضى كه دمبلان در آن وجود دارد، وجود درختانى كه فوقا ذكر شد و همچنين گياهان و درختانى نظير زالزالك و سرو كوهى و ارس و گوجه وحشى و خمان صغير يا آقطى و گل‏سنگها و بوصير و بومادران و حلبوب و آبرون صغير و نوعى سى‏سنبر يا سرپوله و آزربه و اكليل كوهى است.
معارف گياهى / ج‏1 / 133 / سى‏سنبر ..... ص : 133
در كتب طب سنتى و به فارسى با نامهاى «سى‏سنبر»، «سوسنبر»، «نمام»، «سه‏سنبل»، «حاشابرى»، «آويشن وحشى» و به عربى «نمام الملك» نامبرده مى‏شود. به فرانسوى‏Serpolet وThym rouge وThym batard و به انگليسى‏Serpollet وWild thyme گفته مى‏شود. گياهى است از خانواده‏Labiatae نام علمى آن‏Thymus Serpyllum L . مى‏باشد.
معارف گياهى / ج‏1 / 134 / تركيبات شيميايى ..... ص : 134
از نظر تركيبات شيميايى سى‏سنبر داراى در حدود 5/ 0 درصد اسانس روغنى فرار است كه شامل فنلهاى:
پى‏سيمن‏ و ترپن‏ و ترپن الكل و تيمول كارواكرول مى‏باشد.
معارف گياهى / ج‏1 / 134 / تركيبات شيميايى ..... ص : 134
اسانس سى‏سنبر به اسانس سرپوله معروف مى‏باشد. گياه سى‏سنبر در اروپا به عنوان بادشكن، ضدعفونى‏كننده شناخته مى‏شود، به علاوه از دم‏كرده آن براى بيمارى‏هاى پوستى استفاده مى‏كنند و براى اختلالات كبدى و معده و رفع ترشحات چركى ادرار و حيض بسيار مفيد است.
معارف گياهى / ج‏1 / 135 / تركيبات شيميايى ..... ص : 134
در استعمال خارج از دم‏كرده آن براى تسكين دردهاى عصبى و سياتيك استفاده مى‏گردد و براى رفع نرمى استخوان كودكان مى‏توان آنها را با دم‏كرده سى‏سنبر استحمام كرد.
معارف گياهى / ج‏1 / 135 / تركيبات شيميايى ..... ص : 134
ماليدن اسانس سى‏سنبر «سرپوله» روى عضو براى تسكين درد نقرس و سياتيك و روماتيسم اثر محسوس دارد.
معارف گياهى / ج‏1 / 278 / خواص - كاربرد ..... ص : 277
عبارت ديگر قاعده‏آور است و ادرار را زياد مى‏كند شياف آن در مهبل قاعده‏آور است. در استعمال خارج نيز ضدعفونى‏كننده و التيام‏دهنده زخمها مى‏باشد. مقدار خوراك از جرم برگ و سرشاخه گلدار خشك آن تا 10 گرم و در دم‏كرده تا 30 گرم است. گرد برگ مرزنجوش عطسه‏آور نيز مى‏باشد مرزنگوش براى كليه و مثانه مضر است از اين نظر بايد با كاسنى و تخم خرفه خورده شود. جانشين مرزنگوش در خواص دارويى سى‏سنبر است.
معارف گياهى / ج‏2 / 253 / آزربه ..... ص : 253
گياهى است كه به فارسى «آويشن» و در كتب طب سنتى فارسى با نامهاى «حاشا»، «اوشن» و «صعتر الحمير» نام برده شده. در مناطق مختلف ايران گونه‏هاى مختلف آن با اسامى محلى متفاوتى شناخته مى‏شود از جمله در همدان آن را «آزربه»، در اطراف تهران «آويشن يا آويشم» و در طالقان «زروه»، در آذربايجان و مناطق تركى‏زبان «ككليك‏اوتى» يا «كاكله‏اوتى» و در ساير مناطق «صعتر»، «اوشن»، «اشمه كوهى»، «سى‏سنبر» و «سوسنبر» ناميده مى‏شود.
معارف گياهى / ج‏2 / 253 / آزربه ..... ص : 253
در ايران گونه‏هاى مختلفى از اين گياه از آويشن كه به صورت گياهى علفى است تا انواعى كه به صورت درختچه هستند مى‏رويد، از جمله‏Thymus communis كه در مزارع نيز كاشته مى‏شود وThymus serpyllium كه سى‏سنبر يا سوسنبر است و در واقع گونه وحشى آويشم مى‏باشد و همچنين گونه‏هاى:T .fedischenkoi Ronn . وT .nummularia M .B . و چندين واريته از گونه‏T .Kotschyanus در مناطق مختلف ايران از جمله در ارتفاعات منجيل، در اراك، كردستان، كرمانشاه، دامنه‏هاى جنوبى البرز، آزادبر طالقان، توچال، دره كرج، آذربايجان، كرمان، شاهواركوه در ارتفاعات 3700- 2900 متر، اورامان كردستان، رودبار، نور، كجور، دره چهل‏دختر گرگان‏شناسايى شده است.
معارف گياهى / ج‏2 / 355 / تركيبات شيميايى ..... ص : 355
از نظر تركيبات شيميايى زنيان (ميوه گياه) داراى 6- 4 درصد برحسب مناطق رويش، اسانس روغنى فرار است كه در حدود 55- 45 درصد آن را تيمول تشكيل مى‏دهد]G .I .M .P[ . تيمول اسانس معطر آزربه و سى‏سنبر است كه در آن بخشها مشخصات و فرمول شيميايى آن به تفصيل آمده است. ماده‏اى است ضدعفونى‏كننده قوى و معروف در طب سنتى، به علاوه در اسانس زنيان 20- 15 درصد سيمن و بقيه آن آلفا- پى‏نن، ديپانتن و ... است.